Projekt "Kultura przepustką XXI wieku"

Co? Think^Tank skupiony jest tutaj na jednej rzeczy. Czymś, co w Polsce dopiero zaczyna świtać na horyzoncie badań kulturowych. 
Ta "jedna rzecz" zdaniem T^T wynika zarówno z postępującej globalizacji i przemian cywilizacyjno-kulturowych, jak również jest odpowiedzią na potrzeby wszystkich zajmujących się promowaniem wartości wypływających z samego serca kultury polskiej. Kultura polska podlega ostatnio głębokim przemianom. Początki gruntownej transformacji społeczeństwa polskiego sięgają roku 1989, czyli otwarcia się polskiej gospodarki na realia rynkowe. 
Jednak kultura jest czymś więcej, niż gospodarką. Polską kulturę od wieków cechuje wyraźna potrzeba wolności. Jest ona znakiem rozpoznawczym Polski na świecie oraz integralną częścią naszej narodowej tożsamości. Z kultury wypływają normy i wartości wyznawane przez nas wszystkich bez względu na orientację polityczną, przekonania religijne, płeć czy wiek. Owe uniwersalia kulturowe pozostają jednak często poza świadomością- one po prostu są nami i dlatego nie trzeba o nich myśleć. Ale czy na pewno? 
Nieświadome pokłady naszej świadomości i tożsamości wyrażają się poprzez znaczenia, które jako dzieci błyskawicznie chłoniemy, a jako dorośli przekazujemy dalej, nadając znaczenia przedmiotom, pojęciom, instytucjom, wartościom oraz innym ludziom. Ta gęsta sieć znaczeń, pozwalająca nam interpretować i rozumieć rzeczywistość ma swój początek w kulturze. Kultura zaś, najogólniej mówiąc, jest komunikacją. Komunikacja z kolei to język. Język słów, gestów, postaw, znaków i symboli. Język mówiony oraz język pisany. 
Wszystko to sprowadza się do jednej, coraz ważniejszej rzeczy: KULTURY! 

Dlaczego? Ta rzecz z kolei to dwie strony tego samego medalu, który łączy wiedzę na ich temat i je same tak, że stają się tą jedną rzeczą[1]. Niech więc proste triki publicystów, popularyzatorów nauki czy badaczy rynku ustąpią miejsca awersowi i rewersowi medalu, który bierzemy do ręki i przy bliższym spojrzeniu widzimy, że został pokryty drobnym pismem. Pod lupą okazuje się, że krążek opisuje bogactwo zachowań ludzkich (jako obywateli świata, własnego kraju oraz konsumentów) z niedostrzegalnymi do niedawna szczegółami. A kiedy patrzy się pod kątem i czyta między wierszami staje się jasne, dlaczego „najciemniej zawsze pod latarnią”. Odpowiedzmy więc sobie na pytanie: czego szukamy i dlaczego to coś ukryte jest w cieniu.
Dlaczego akurat kultura i co sprawia, że stała się ona numerem jeden na liście poszukiwaczy odpowiedzi na zagadki teraźniejszości? 
To akurat jest proste. Odpowiedzią jest globalizacja. Przenikanie się wzorów zachowań, czyli kształtów, jakie daje się zaobserwować patrząc na powtarzające się zjawiska społeczne. Oraz wzorców tych zachowań, czyli wartości i celów, do których poszczególne grupy aspirują i które określają dążenia, sensy i znaczenia. I to właśnie na styku kultur narodowych, wartości etnicznych i przywiązania do "małej ojczyzny" oraz ogólnoświatowych trendów, które wydają się sprowadzać wszystko do wspólnego mianownika, wyczuwa się zachwianie pewności siebie. Kryzys tożsamości. 
Kim jestem...?
Kim chcę być...?



O kim? Projekt fundacji Think^Tank "Kultura przepustką XXI wieku" jest praktycznym przewodnikiem po kulturowo uwarunkowanych mechanizmach zachowań określających postawy użytkowników naszej kultury. Jedną z głównych przesłanek projektu jest dokonujące się powszechnie splecenie w jedno świata kultury i świata konsumpcji. Wciąż jeszcze określenie "społeczeństwo konsumpcyjne" kojarzy się z negatywnym wpływem rynku i supermarketów na nasze życie. Kultura i konsumpcja to jednak tylko pozornie dwa odrębne światy, dwa nieprzystające do siebie wymiary.
Projekt "Kultura przepustką XXI wieku" ma więc również za zadanie wskazać na rolę naszych decyzji zakupowych oraz odpowiedzieć na pytanie o źródło naszych postaw i preferencji.  Teza postawiona w projekcie jest tyleż prosta, co prowokująca: każdy z nas jest konsumentem. Od kiedy świat skurczył się do rozmiaru globalnej wioski, żyjemy w świecie pozbawionym dystansów. Temu właśnie służy projekt. Odzyskaniu dystansu do zjawisk, których nie rozumiemy, a mimo to zgodnie z nimi żyjemy. Odkryciu zapomnianych instrukcji, które niegdyś oczywiste, dziś stały się nawet nie tyle tajemnicze, co niemalże zniknęły. Ale one wciąż tam są, a ich siła polega na tym, że niewielu zdaje sobie sprawę z ich istnienia. Owymi tajemniczymi elementami, sterującymi częścią naszego życia są KODY KULTUROWE. Podstawowe relacje pomiędzy rzeczami, pojęciami, słowami. Kwanty naszej świadomości, umiejętności poza wiedzą. Dobrze jest jednak wiedzieć, dlaczego coś się robi. I mówi. A jeszcze lepiej wiedzieć- co się myśli. I dlaczego. 

Projektowi towarzyszy motto: 
Uważaj na myśli, gdyż stają się słowami
Uważaj na słowa, gdyż stają się działaniami
Uważaj na działania, gdyż stają się nawykami
Uważaj na nawyki, gdyż stają się charakterem
Uważaj na charakter, gdyż staje się przeznaczeniem 

Po co? Poprzez Projekt chcemy dowiedzieć się, dlaczego pewne formy, funkcje, słowa i gesty są strzałem w dziesiątkę, a których należy zdecydowanie unikać. Odpowiedzi na to pytanie udziela nam kultura. Działania zgodne z kulturowymi wyróżnikami pozwalają nie tylko zaspokoić najgłębiej osadzone potrzeby członków danej społeczności. Są one również zgodne z zasadą odpowiedzialności, gdyż sięgają do korzeni tożsamości, nadziei na stabilność i bezpieczeństwo. Kultura jest ponadto inspiracją i rezerwuarem pomysłów, które często najtrudniej dostrzec, gdyż na co dzień znajdują się przed naszymi oczami. Podpowiada ona rozwiązania najprostsze. Jest to prostota, która rodzi podziw i zrozumienie porównywalne z matematycznym pięknem. Tak, jak trudne zadanie matematyczne okazuje się proste dopiero wtedy, gdy ujawniony zostaje tok obliczeń wraz z wynikiem końcowym. 
Taka jest właśnie natura odkrytych kodów kulturowych.
 
Celem głównym Projektu "Kultura przepustką XXI wieku" jest poznawcze otwarcie na rolę i znaczenie kultury jako kategorii o fundamentalnym znaczeniu dla rozumienia ludzkich zachowań[2]. Odkrycie i eksploracja przestrzeni, w której formują się nasze postawy i preferencje okazuje się doświadczeniem pozytywnie transformującym dla wszystkich biorących aktywny udział w działaniach na łamach kultury, sztuki, polityki i biznesu. Przede wszystkim jednak, wgląd w mechanizmy formujące naszą tożsamość narodową, nasze postawy i preferencje, przyzwyczajenia i wybory jest doświadczeniem, poprzez które godzimy świat z nami samymi, a globalność z własnym podwórkiem. Zbliżamy się do zdefiniowania własnej tożsamości.  
Pogodzenie obcości z tym, co najbliższe pozwala na co dzień poczuć żywą tkankę istoty, której częścią jesteśmy tak samo, jak pragniemy pozostawać w bliskim kontakcie ze swoją kulturą, rodziną i przyjaciółmi. Świat zmieniającej się kultury przestaje być zamkniętym terytorium, a staje się przestrzenią otwartą dla znaczeń i sensów. Staje się przygodą w próbie zrozumienia i interpretacji. 

Jakie słowa? Projekt łączy w sobie specjalistów i dziedziny z pozoru odległe[3]. Ostatecznym celem jednak jest nakreślenie mapy, na której na nowo określamy swoje granice. Wolność to przecież móc wznieść się ponad geopodziały i spotkać się z innymi na wielkich wodach, znad których nie widać już czarnych kresek przedzielających państwa i narody. Wolność to móc się dowiedzieć i zrozumieć, jak i czym zasilane są korzenie własnej kultury. 
Dlaczego w jednym miejscu świata kodem kulturowym dla samochodu terenowego jest KOŃ, podczas gdy w innym jest nim WYZWOLICIEL? Dlaczego w odległej Japonii kodem kulturowym zdrowia jest OBOWIĄZEK, podczas gdy w USA jest nim RUCH? Dlaczego, aby odkryć przed pewnym rynkiem uroki KAWY, sięgnięto po JOGURT? Dlaczego kodem kulturowym LUKSUSU są STOPNIE WOJSKOWE, kodem MŁODOŚCI jest MASKA, dlaczego SER=ŻYCIE, PIĘKNO=WYZWOLENIE MĘŻCZYZNY, ZAKUPY w jednej kulturze oznaczają POWRÓT DO ŻYCIA, podczas gdy w innej są UCZENIEM SIĘ KULTURY? Na te pytania odpowiedzi zostały udzielone. Niestety, nie w Polsce. Nasza kultura wciąż pozostaje w tym wymiarze pozbawiona punktów odniesienia. Czym dysponujemy? Jaki jest nasz narodowy charakter? Jakie słowa sprawiają, że woda, chleb, przyjaźń, rodzina, bezpieczeństwo, dzieci i nadzieja nabierają żywego znaczenia? Jakie pojęcie przesądza o prawdzie? 
Tego właśnie chcemy się dowiedzieć.
Prace ruszyły[4] .

[1] Jedną- nie znaczy jedyną. Nie jest bynajmniej naszą intencją występować z pozycji prezentujących jedyną odpowiedź na dręczące nas obecnie wątpliwości. Na końcowy sukces zawsze składa się wiele czynników. Jednakże, niektóre składniki o znaczeniu strategicznym opisywane być muszą jako „priorytetowe”, i w tym sensie znajomość kodów kulturowych jako kategorii kształtującej ludzkie zachowania powinna być brana pod uwagę. 
[2]Jest to zjawisko wciąż słabo identyfikowane w naszym kraju. Niewiele jest jak dotąd opracowań skupiających wiedzę niezbędną do jego zrozumienia Ambicją Projektu jest ten stan zmienić, wiąże się on z pracą i zainteresowaniami osób biorących w nim udział. W Projekt zaangażowane są osoby na co dzień związane z takimi dziedzinami wiedzy i nauki, jak ekonomia, pedagogika, psychologia, antropologia, filozofia, kulturoznawstwo i wiele innych.
[3]Użyte metody i techniki badawcze oparte są na unikalnych rozwiązaniach stosowanych w naukach społecznych, w pełni oryginalnych lub niespotykanych jak dotąd w Polsce. 
[4]"Kultura przepustką XXI wieku" jest projektem naukowo-badawczym, w którym udział biorą zarówno instytucje non-profit, jak i organizacje zorientowane rynkowo. Wszystkim jednak przyświeca jeden cel: wydobyć na światło dzienne zjawiska, które przesądzają o naszej kulturowej tożsamości. Odkryć siły stojące za naszymi działaniami. Odzyskać kontrolę i poznać samych siebie.